📘 Panchayat Raj – Lavate Book Review
परिचय:
प्रा. लवटे लिखित पंचायत राज हे पुस्तक महाराष्ट्रातील ग्रामपंचायत, पंचायत समिती, जिल्हा परिषद आणि ग्रामस्वराज्य यंत्रणा याबाबत संपूर्ण व सखोल माहिती देणारं महत्त्वाचं पुस्तक आहे. विशेषतः MPSC Rajyaseva, PSI, STI, ASO, Talathi, Gramsevak तसेच इतर सर्व स्पर्धा परीक्षांसाठी हे पुस्तक अतिशय उपयुक्त ठरतं. ग्रामीण विकास, स्थानिक स्वराज्य संस्था, संविधानिक तरतुदी, तसेच राज्य व केंद्र शासनाच्या पंचायतराजाशी निगडीत योजना व धोरणांची माहिती पुस्तकात सोप्या व समजण्यासारख्या भाषेत दिलेली आहे.
📖 पुस्तकातील प्रमुख विषय:
-
पंचायत राज व्यवस्था परिचय
- ग्रामपंचायत, पंचायत समिती, जिल्हा परिषद यांची रचना व कार्यप्रणाली
- ग्रामसभा, ग्रामनिधी व लोकशाहीतील स्थान
-
संविधानातील तरतुदी
- 73 वा घटनादुरुस्ती अधिनियम (1992)
- स्थानिक स्वराज्य संस्थांना मिळालेल्या अधिकारांची माहिती
-
ग्रामविकास व योजना
- ग्रामीण रोजगार हमी योजना
- ग्रामीण विकास कार्यक्रम
- स्वच्छ भारत मिशन, जलयुक्त शिवार, महिला-बाल विकास योजना
-
प्रशासन व वित्तीय बाबी
- ग्रामनिधी व करप्रणाली
- पंचायत राज संस्थांच्या निवडणुका व आरक्षण पद्धती
-
सध्याच्या घडामोडी
- महाराष्ट्रातील पंचायत राजातील बदल
- केंद्र व राज्य सरकारच्या अलीकडील योजना
-
प्रश्नसंच
- प्रत्येक प्रकरणानंतर MCQs
- मागील वर्षांच्या स्पर्धा परीक्षांतील विचारलेले प्रश्न
🎯 पुस्तकाची वैशिष्ट्ये:
- सोप्या व मराठी भाषेत मांडणी.
- आकृत्या, तक्ते व योजनांचा योग्य वापर.
- स्पर्धा परीक्षाभिमुख अभ्यासाची रचना.
- अध्यायनिहाय शेवटी प्रश्नोत्तरांचा संग्रह.
- स्थानिक स्वराज्य संस्थांबाबत अद्ययावत माहिती.
⚠️ मर्यादा:
- केवळ पंचायत राज विषयापुरतं मर्यादित – इतर विषयांसाठी स्वतंत्र पुस्तके वापरावी लागतात.
- काही भागात अद्ययावत आकडेवारी व चालू घडामोडी स्वतंत्रपणे वाचाव्या लागतात.
⭐ एकंदरीत समीक्षा:
प्रा. लवटे लिखित पंचायत राज हे पुस्तक Talathi, Gramsevak, PSI-STI-ASO, MPSC Pre/Mains अशा सर्व परीक्षांसाठी अत्यावश्यक आहे. पंचायत राज व्यवस्थेची रचना, कार्यपद्धती, योजनांचा अभ्यास आणि प्रश्न सोडवण्यासाठी हे पुस्तक परीक्षार्थींसाठी विश्वासार्ह साथीदार आहे.
👉 म्हणूनच, स्पर्धा परीक्षांची तयारी करणाऱ्या प्रत्येक विद्यार्थ्याने हे पुस्तक नक्कीच अभ्यासावे.